Het Handvest van Gubbio 1982

1 Ter gelegenheid van de 800ste verjaardag van de geboorte van Franciscus van Assisi zijn wij, leden van het internationaal seminarie Terra Mater, bijeengekomen in Gubbio, een Franciscaans Centrum van verzoening en vrede, van 23 tot 26 september 1982. 
2 Na beraadslaging kwamen wij tot besluit dat de toekomst van de mensheid en van de planeet Aarde onze enige verblijfplaats in het heelal - in gevaar is; en dat, spijts de waarschuwingen die tien jaar geleden gegeven werden op de UNO-bijeenkomst in Stockholm, de wereldwijde milieucrisis nog verergerd is. 
3 Overal jaagt de verslechtering in de betrekkingen tussen de mensheid en haar natuurlijke omgeving angst aan, evenzo de stoornissen in de menselijke betrekkingen. Bijgevolg vestigen wij met aandrang de aandacht van alle mannen en vrouwen op de noodzaak berusting en fatalisme te overwinnen door te werken aan een alternatieve toekomst die zowel wenselijk als mogelijk is. 
4 We benadrukken dat het van uiterst belang is onze dominante en uitbuitende houding te wijzigen. Deze houding heeft tot op heden de betrekkingen tussen de mensheid en de natuurlijke omgeving, zowel als tussen de mensen onderling, gekenmerkt. Dat is voornamelijk het geval bij de geïndustrialiseerde minderheid, van het menselijk ras. Wij behoeven een nieuwe houding van samen delen en behouden van respect en broederschap onder alle schepselen. 

5 De belangrijke bijdrage van Franciscus van Assisi is dat hij een alternatief levensbeeld schiep, namelijk een universele broederschap, waarin de menselijke wezens, dieren, planten en mineralen, allemaal werden aan gezien als broeders en zusters. Dit voorbeeld toont aan dat Franciscus bewust was van het belang van de omgeving, vooral van de nood aan harmonie tussen de mensheid en de natuur, en zo richtte hij ook zijn leven in de communiteit in. Het voorbeeld dat hij schiep, met al wat dat inhoudt, is heden ten dage voor ons van levensbelang.
6 Ten einde de Franciscaanse boodschap te ontvangen, die behelst dat wij de goederen spaarzaam gebruiken, is het noodzakelijk: 
a) de idee te verwerpen dat vooruitgang gemeten wordt in kwantitatieve maten en door de opeenstapeling van materiele goederen. Dat is machtspolitiek en een teken uit onze tijd. Het doel van de vooruitgang is integendeel de kwaliteit van het leven te verbeteren; 
b) het respect voor de natuur en voor de merkwaardigheid van elk individu, elke gemeenschap en elke cultuur, te bevorderen; 
c) overtuigd te zijn dat dit alternatieve voor beeld kan verwezenlijkt worden door de medewerking van
elkeen, vooral van de jongeren; 
d) te erkennen dat er nieuwe richtlijnen nodig zijn om een zuiver evenwicht in de industriële productie te herstellen. Wij moeten verzaken aan technologieën die de natuur verwoesten en over 't algemeen schadelijk zijn voor de menselijke gezondheid en voor de samenleving; 
e) een levensstijl te creëren (in ontwikkeling, distributie en sociale organisaties) die enkel een laag verbruik aan energie en grondstoffen vergt, door aangepaste technologische wijzigingen en een herziening van industriële activiteiten en de inplanting van industrieparken; 
f) het probleem van de wereldhonger fel te belichten, daar die zelf een getuigenis is van de crisis in de natuurlijke omgeving en van de ongelijke verdeling van de natuurlijke hulpbronnen, die nog verergerd wordt door de verstoring van de markteconomie;
g) door een betere opvoeding, een betere wetenschappelijke navorsing en technologie volgens de richtlijnen van deze verklaring; 
h) door te benadrukken dat technologie, één van de meest kenmerkende uitingen van de menselijke natuur en het menselijk scheppingsvermogen, op zichzelf niet destructief is, maar dat enkel aan de noden kan
voldaan worden indien men respect betoont voor de menselijke waardigheid en voor de natuurlijke krachten van de planeet Aarde; 
i) door ethische principes toe te passen op onze betrekkingen met alle levende schepselen en te erkennen dat het nodig is vormen van plantaardig en dierlijk leven te beschermen tegen het uitsterven van soorten, onverantwoorde zelfzuchtige en verwoestende exploitatie (zoals sommige vormen van jacht, slechte behandeling en doelloze vernieling) en het verstoren van hun habitats; 
j) de aandacht te vestigen op drie problemen van de huidige tijd betrekking hebbend op de menselijke bevolking, namelijk haar toename, haar onevenwichtige spreiding over de wereld en haar veroudering; 
k) elke vorm van fysisch geweld tegen de natuur en de mensheid te verwerpen; 
l) te erkennen dat het behoud van de natuurlijke en de menselijke omgeving een onmisbare voorwaarde is voor waarachtige ontplooiing; 
m) te zoeken naar historische voorbeelden die ons zullen moeten helpen een alternatieve toekomst te plannen, stoelend op een systeem van medeverantwoordelijkheid; 
n) een heropleving van de belangstelling in dat opzicht aan te moedigen door een herwaardering van ons cultureel erfgoed (architectuur, kunst, geschiedenis en traditie) als oerbron voor de verrijking van het leven in alle landen; 
o) opnieuw het verzet te benadrukken tegen alles zowel politiek conformisme als gestandaardiseerd verbruik dat het menselijk leven heeft gereduceerd of dreigt te reduceren tot een levensloze homogeniteit, en te herbenadrukken de hoogste waarde van ieder individu, door vormen van sociaal-politiek leven te scheppen, die een maximum aan vrijheid, verscheidenheid, hoogwaardige activiteiten, functies en persoonlijke bijdragen tot het leven in de gemeenschap zullen beogen;
7 Daarom vragen wij in 't bijzonder: 
a) dat structuren, gemeenschap en persoonlijk gedrag het menselijk vermogen op elke mogelijke wijze moeten ontwikkelen. Dat kan geschieden door nieuwe en creatieve manieren van onderwijs die stoelen op bewustzijn van onze gezamenlijke verantwoordelijkheid en elkeens betrokkenheid waar het geldt beslissingen te nemen voor de toekomst; 
b) dat degenen die verantwoordelijk zijn voor het verspreiden van kennis en informatie de juiste staat van zaken betreffende de crisis van het leefmilieu en zijn oorzaken, zouden bekend maken; 

c) dat de ministers van onderwijs en de aangestelden voor de opvoeding aller landen in de lessenroosters van scholen van elk type, en op alle schalen, cursussen over de studie van het leefmilieu en de vragen die oprijzen uit de kritische verhouding tussen de mensheid en de natuurlijke hulpbronnen zouden inlassen. De bedoeling van deze cursussen is het hoogst mogelijke bewustzijn van de leefmilieucrisis op te wekken; 
d) dat de leiders van alle godsdiensten en kerken van elke belijdenis het heilige karakter van de natuur onder de aandacht van hun leden zouden brengen alsook hun morele rechten en plichten ten opzichte van de natuurlijke en menselijke omgeving. Om dit te bevorderen zullen zij de nadruk leggen op het religieus karakter van deze principes bij het opleiden van bedienaars van de eredienst Om deze reden is het bijzonder raadzaam dat de Wereldraad van Kerken en de Heilige Stoel instituten voor ecologie zouden oprichten, en dat bisschoppen, pastoors en lokale kerken hun volk voortdurend zouden bewust maken van hun verantwoordelijkheid die er in bestaat de kwaliteit van het leven te verbeteren en de natuur en de natuurlijke omgeving te beschermen; 
e) dat overheden en regeringen zouden samenwerken om de schade te herstellen die alreeds aan onze planeet Aarde werd toegebracht, daarbij waar het publieke werken en werkverschaffende projecten betreft, voorrang gevend aan programma's voor bodembehoud, waterregulatie, terugwinning voor de landbouw van land dat uitgemergeld is en waar woestijnvorming werd ingezet, ontzoedeling en zuivering, met het oog op het herstellen van de natuurlijke omgeving en het ecologisch evenwicht; 
f) dat niet-overheidsorganisaties hun programma's die de problemen van het menselijk overleven behandelen zullen herzien en herwaarderen, teneinde de politieke en economische beslissingen aangaande de betrekkingen met de natuurlijke omgeving te beïnvloeden;
8 Tenslotte dringen wij bij de regeringen aller landen er op aan dat zij zouden streven naar vrede, ontw
apening, medeverantwoordelijkheid in internationale relaties; zouden verzaken aan isolationistisch nationalisme, dat diametraal tegenovergesteld is aan deze doelstellingen, en de ongelijkheid tussen "het Noorden en het Zuiden" van deze planeet zouden afschaffen. Deze doeleinden kunnen praktisch slechts verwezenlijkt worden door het verminderen van de militaire uitgaven. De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het leven, van de gemeenschap en van de natuurlijke omgeving berusten bijgevolg bij iedereen: man, vrouw en gemeenschap. Deze verantwoordelijkheid dient te worden tegemoet getreden met onmiddellijke en praktische acties opdat wij de dag van morgen niet met vrees, maar met hoop zouden kunnen tegemoet zien.