Heilige Elisabeth van Hongarije
(van Thuringen) - 17 november

Elisabeth (1207-1231) was de dochter van Koning Andreas II van Hongarije. Op vierjarige leeftijd verloofde zij zich met Lodewijk IV, de zoon van Herman I de landgraaf van Thuringen. Aan dat hof werd zij opgevoed. Elisabeth en Lodewijk trouwden in 1221, het jaar dat Lodewijk zijn vader opvolgde. Zij hadden een gelukkig huwelijk en gaven drie kinderen het leven: een zoon, Herman II, en twee dochters, Sophie and Gertrud. Samen met haar man gaf Elisabeth de minderbroeders onder meer woonruimte in Eisenach. Op weg naar de zesde kruistocht kreeg Lodewijk in 1227 de pest in Otranto in Italië. Hij stierf aan deze ziekte. Toen zijn broer Hendrik regent werd, nam Elisabeth de wijk naar haar oom, bisschop Eckbert van Bamberg. De eerste levensbeschrijvingen van Elisabeth hebben haar vertrek gedramatiseerd met het krachtige beeld van Hendrik die Elisabeth met haar kleine kinderen in een koude winternacht van de Wartburg verjaagt.
Zo wordt vanaf de 15e eeuw - naar analogie van haar naamgenote Isabella (= Elisabeth) van Portugal - ook van haar verteld, hoe, toen zij eens op weg was naar de armen en zieken, door Hendrik werd onderzocht of zij geld en brood bij zich had voor "het gepeupel". Toen zij de manden in haar schort moest laten zien, bleek dat al het geld en brood veranderd was in rode rozen. Zo mocht Elisabeth haar weg vervolgen.
Onder leiding van haar biechtvader Koenraad van Marburg ging Elisabeth een boetvaardig leven in Marburg leiden. Daar liet ze een gasthuis bouwen van armen en zieken. Zij wijdde de rest van haar korte leven toe aan hun dienst. Zij overleed in 1231. In 1234 werd Elisabeth heilig verklaard. Haar feest wordt gevierd op 17 - vroeger 19 - november.
Elisabeth is - samen met Lodewijk de Heilige - een van de twee patronen van de Franciscaanse Leken Orde, al is zij zelf daar nooit lid van geweest. Ze is ook patrones van: Hongarije, naastenliefde, liefdadige instellingen, zieken, vervolgden, bedelaars, zwervers, weduwen, wezen, kantklossers en andere maaksters van 'fraaie handwerken', bakkers, noodlijdenden.
In 1956, het jaar van de Russische inval in Hongarije, startte in Casteren een Elisabeth-bedevaart die nu niet veel belangstellenden meer trekt. De kerk van Venray beschikt over een 16e-eeuws beeld van de heilige.
Weerspreuk: 'Sint Elisabeth doet verstaan hoe het de winter zal vergaan.'
Biografie: W. Nigg, Elisabeth van Thuringen: Dienares der armen, Haarlem 1979.
Jubileumbundel: Gerard Pieter Freeman (red.), Elisabeth van Thuringen: We moeten de mensen blij maken, Nijmegen 2007.
Special Franciscaans Leven: Elisabeth van Thuringen: Haar leven en idealen, FL 90 (2007) oktober 2007.

Simone Martini,
Elisabeth
(Franciscusbasiliek, Assisi)


Het 'rozenwonder'
in glas-in-lood.



09-01-2009